नेपच्यून हा ग्रह सूर्यापासून आठवा व सूर्यमालेतील सर्वांत बाहेरचा ग्रह आहे. या ग्रहाला हिंदीत व मराठीत वरुण असे म्हणतात. नेपच्यूनचा शोध ४ ऑगस्ट १९६४ रोजी लागला. हा ग्रह दुर्बिणीनेच पाहता येतो.
शोधाचा दिनांक : सप्टेंबर २३, १८४६
विषुववृत्तीय त्रिज्या : २४,६२२ कि.मी.
पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ : ७.६१८ चौ.कि.मी.
नेपच्यून हा ग्रह युरेनसच्याही पुढे एक अब्ज मैल अंतरावर आहे. या ग्रहाचे सूर्यापासूनचे अंतर साधारणतः ४,४९८,२५२,९०० कि.मी. ( 30.06896348 A.U.) एवढे आहे. स्वतःभोवती एक फेरी पूर्ण करण्यास यास साधारणतः १९ दिवस लागतात. तर सूर्याभोवती एक प्रदक्षिणा पूर्ण करण्यास यास जवळपास १६५ वर्षे लागतात. याचा व्यास साधारणतः ४९,२४४ कि.मी. आहे.
अंतराळयानांनी पाठविलेल्या माहितीनुसार या ग्रहाभोवतीदेखील कडे आढळून आले आहे. परंतु इतर ग्रहांच्या कड्याप्रमाणे ते वर्तुळाकृती नसून त्याच्या एका ठिकाणी रिकामी जागा आहे. ज्यामुळे ते घोड्याच्या नालेसारखे वाटते. ही कडा दुर्बिणीतून दिसत नाही.
नेपच्यूनचे आकारमान सुमारे युरेनसच्या आकारमानाइतकेच आहे. सूर्यापासून अतिशय दूर अंतरावर असल्याने तेथे कमालीची थंडी आहे. तेथील वातावरण मिथेन या विषारी वायूचे बनलेले आहे. नेपच्यून ग्रहास एकूण १३ चंद्र आहेत. तसेच या ग्रहास चुंबकीय क्षेत्रदेखील आहे.
नेपच्यूनचा शोध :
गॅलिलिओने इ.स. १६६२मध्ये केलेल्या काही पहिल्या संशोधनांच्यावेळी त्याने आखलेल्या चित्रांकनांतील एका बिंदूत नेपच्यूनची कक्षा आढळली. एकूण १३ चंद्र आहेत
भौतिक गुणधर्म : नेपच्यून हा दिसायला निळ्या रंगाचा आहे.
पृथ्वीवरूनची दृश्यता : पृथ्वीवरून दिसणाऱ्या नेपच्यूनची दृश्य प्रत(भासमान प्रत) +७.७ ते +८.० इतकी असते. हा आकडा +६ पेक्षा जास्त असल्याने नेपच्यून नुसत्या डोळ्याने दिसत नाही.
नेपच्यून ग्रहाविषयी :
नेपच्यून हा ग्रह सूर्यापासून आठवा व सूर्यमालेतील सर्वांत बाहेरचा ग्रह आहे. या ग्रहाला हिंदीत व मराठीत वरुण असे म्हणतात. नेपच्यूनचा शोध ४ ऑगस्ट १९६४ रोजी लागला. हा ग्रह देखिल दुर्बिणीनेच पाहता येतो.
अंतराळयानांनी पाठविलेल्या माहितीनुसार या ग्रहाभोवती देखिल कडे आढळून आले आहे. परंतु इतर ग्रहांच्या कड्याप्रमाणे ते गोलाकृती नसून त्याच्या एका ठिकाणी रिकामी जागा आहे. ज्यामुळे ते घोड्याच्या नालेसारखे वाटते. ही कडा दुर्बिणीतून दिसत नाही.
नेप्च्यूनचे आकारमान सुमारे युरेनसच्या आकारमानाइतकेच आहे. सूर्यापासून अतिशय दूर अंतरावर असल्याने तेथे कमालीची थंडी आहे. तेथील वातावरण मिथेन या विषारी वायूचे बनलेले आहे. नेप्च्यून ग्रहास एकूण १३ चंद्र आहेत. तसेच या ग्रहास देखिल चुंबकीय क्षेत्र आहे.
नेपच्यूनचा शोध : ब्य् प्रसाद् पथरि गलीलेओ ने १६६२ मधे काही पहिल्या केलेल्या सन्शोधनात् त्याने अखलेलया चित्रांकनात बिन्दु मधे नेप्चुनची ग्रह कक्षा दिसुन येते.
संकलन : गिरीश दारुंटे, मनमाड-नाशिक